“Ngôi trường” nằm chông chênh trên một con dốc cao
Không có bàn ghế, học trò mẫu giáo điểm Trường Tập đoàn 21 (Sơn Tây, Quảng Ngãi) phải ngồi dưới bạt để học.
Trường không ra trường, lớp không ra lớp. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Sĩ Huấn, Phó Trưởng phòng GD-ĐT huyện Đakrông, để nâng cao chất lượng dạy học ở miền núi cần xây dựng kế hoạch bổ dưỡng chứng chỉ tiếng Bru-Vân Kiều cho những ba miền xuôi lên đây công tác.
Trong đó, khoảng 80% học trò người Vân Kiều. HÀ MINH - VĂN THẮNG. Nhìn những đứa trẻ hồn nhiên vô tư lự bắt nhịp theo cô giáo hát bài “Em yêu trường em” mà ái ngại. Theo thống kê của Phòng GD-ĐT huyện Sơn Tây, niên học 2013 - 2014 có 31 dài chưa có chỗ học, phải học nhờ, học tạm, trong đó có 12 ngôi trường phải thuê nhà dân học cho khoảng 1.
Khi các em đếm số bằng tiếng Bru-Vân Kiều thì được nhưng bằng tiếng Việt thì ngọng líu ngọng lo… Nhiều đay trẻ phải nhờ “phiên dịch” tại chỗ để hỗ trợ trong các tiết học. Tại Trường Tiểu học Tà Long (huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị) niên học này có 108 học sinh lớp 1 với 9 lớp.
Việc đi lại cũng khó khăn nên tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng hoặc vắng cách nhật khá cao”. Một khi các em xúc tiếp và nói được tiếng phổ quát thì quá trình học lớp 1 sẽ nắm bắt được nội dung, học nhanh và hiệu quả hơn”. Ngoài một số em đã qua lớp mầm non thì biết tí chút tiếng Việt, còn phần nhiều các em chỉ sử dụng tiếng mẹ đẻ. Để các em hiểu và học được, trước hết thầy cô phải am tường tiếng bản địa nhưng thực tại phần lớn thầy đứng lớp lại là người Kinh.
Để minh chứng, ông Phải “giới thiệu” ngay điểm Trường mầm non Đăk Rin ở thôn Đăk Kênh, xã Sơn Dung. Cô giáo Phạm Thị Bích Ngân đã có 3 năm gắn bó với nghề “gõ đầu trẻ” ở vùng cao Sơn Tây buồn thiu mỗi khi đến lớp: “Chuyện học của các em học trò trên này nhiêu khê lắm.
Học chay càn dạy phương ngữ (tiếng dân tộc) cho học trò THCS và THPT dân tộc thiểu số tại các huyện miền núi ở Thừa Thiên - Huế và Quảng Trị như “tay không bắt giặc”; còn các em học sinh thì trong tình trạng… trắng tay đến trường vì giáo trình, tài liệu phục vụ dạy và học đều chưa có. Đây quả là thách thức lớn đối với các nghiêm đường người Kinh được cắt cử đứng lớp, đặc biệt là những cô giáo trẻ mới tốt nghiệp ra trường.
Cảnh này đã diễn ra nhiều năm nay rồi”. Thấy các em phải học tập trong môi trường như vậy, mình buồn nhưng đành bất lực”. Mỗi năm phòng giáo dục huyện phải bỏ ra số tiền khoảng 60 triệu đồng đấy. Không có bàn ghế, các em ngồi học trên tấm bạt lâm thời. Khắc phục tình trạng này, trước niên học 2013 - 2014, Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Trị phối hợp với Phòng GD-ĐT huyện miền núi Đakrông mở lớp dạy tiếng Bru-Vân Kiều cho 80 cán bộ, thầy là người miền xuôi trong 3 tháng.
Cô Trương Thị Thu Hiền, giáo viên Trường Tiểu học Tà Long, tâm tư: “tía không có giáo trình, tài liệu soạn theo phương ngữ nên dạy tiếng Việt cho các em gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở môn Toán. Và cần thiết phải phổ cập măng non cho trẻ 5 tuổi. 500 học sinh. Nói là trường cho “oai” chứ đó là ngôi nhà của gia đình ông Đinh Văn Đất cho Phòng Giáo dục huyện Sơn Tây thuê với giá rẻ để con em đồng bào dân tộc Cadong theo học.
Từ xã Sơn Dung, chúng tôi ngược về xã Sơn Tân, đến điểm trường ở thôn Tà Dô và vào lớp học mẫu giáo Tập đoàn 21. Đã hơn chục năm nay, căn nhà của gia đình ông Đinh Văn Đỉa trở nên ngôi trường bất đắc dĩ cho học sinh nơi đây. Ảnh: HÀ MINH Học nhờ Ông Hà Phải, Phó Trưởng phòng Giáo dục huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi), mở màn câu chuyện chẳng cần che giấu: “Phải chạy đôn chạy đáo thuê nhà dân để học sinh có phòng học.
