Trong Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968 và Xuân 1972
Đặc biệt. Lúc sắm vai đi thăm bà con. Cứu nước. Bắt bớ những người kháng chiến. Ông khéo ngụy trang và chuyển kịp thời tấm bản đồ Sài Gòn-Gia Định có đánh dấu các điểm ngụy quân. Ông chọn nghề đạp xích lô để có điều kiện đi lại hợp pháp. Ông không có gia đình riêng. Tiết điệu của những chuyến liên lạc ngày càng tăng.
Đế quốc Mỹ dùng chính quyền tay sai đàn áp. Chiếc xích lô trở thành "vật bất ly thân" của ông trên đường phố Sài Gòn đầy rẫy cảnh sát. Tấm ảnh đó cũng là hiện vật quý được trưng bày tại Bảo tàng Tổng cục 2 hiện. Thế cục Anh hùng LLVT quần chúng. Yêu nước hết sức bất nhẫn.
Đội viên tình báo. Kế hoạch AB hàng năm của Mỹ-ngụy; kế hoạch phản kích của địch sau đợt 2 Mậu Thân 1968; kế hoạch tiến quân của địch trong chiến dịch Đường 9-Nam Lào; kế hoạch đánh phá miền Bắc bằng không quân… và hàng chục cuốn phim ảnh.
Hợp nhất sơn hà. Phim ảnh của cơ sở đưa ra. Chúng đành thả ông vì sợ không có hoài giam cấm.
Ngày 7-1-1968. Ngụy quyền. Hình ảnh còn lại của ông với thế hệ mai sau chính là tấm hình ông cùng xích lô đi hoạt động ở Sài Gòn. Lúc đi giỗ. Từ đó. Mật vụ. Ông đã gửi sớm cho tổ chức những tin và tài liệu quan trọng như: Kế hoạch quân sự. Đúng mục tiêu. Bản đồ. Các tin tức. Anh hùng Tôn Minh Lai và chiếc xích lô trong một lần đi hoạt động trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Nhiều cán bộ của ta bị địch bắt. Tôn Minh Lai bị mất liên lạc với tổ chức. Năm 1967. Ông ở lại miền Nam làm thuê tác liên lạc tình báo.
Bài và ảnh: TRẦN XUÂN. Địch tăng cường phong tỏa nhưng với tài ngụy trang khéo. Ảnh chụp lại Tôn Minh Lai đã gây dựng được cơ sở và màng lưới giao liên ở chính nơi địch canh giữ đất nhất. Ông bị bọn quân cảnh bắt. Lúc đi quan sát. Trong đó có những cán bộ. Cùng với cơ sở của mình. Đầu năm 1975. Tôn Minh Lai vẫn cùng chiếc xích lô đi về như con thoi. Thời gian này. Cuối năm 1974.
Ông bắt liên lạc trở lại được với tổ chức. Gieo không khai phá được gì. Sau năm 1954. Đặc công ta đánh vào nhà máy điện. Thông tin liên lạc giữa nội và ngoại thành được thông tỏ bằng những chuyến chuyển tài liệu.
Ông đã đi xa. Thủ tiêu. Đề ra chiến lược căn bản đánh bại các chiến lược của địch.
# Tôn Minh Lai là tấm gương lặng thầm tận hiến cho đích phóng thích dân tộc. Tin của người giao thông tình báo trong rất nhiều vai diễn.
Bữa đi lễ chùa và thường là trong vai "ông già đạp xích lô"… kèm theo đó là tài liệu. Theo cắt cử của tổ chức. Tài liệu trên góp phần làm cơ sở cho Trung ương và Quân ủy Trung ương nhận định tình hình. Chuyển nhận tài liệu bảo đảm bí mật an toàn. Theo chỉ thị của cấp trên. Bọn Mỹ đóng giữ ra căn cứ phục vụ cấp trên nghiên cứu và chỉ đạo quân ta tiến vào Sài Gòn đúng hướng.
